Bồi thường sau chiến tranh của Pháp: Barings thăng cấp trở thành thế lực cường quyền thứ sáu ở châu Âu
"Ngày nay có sáu thế lực cường quyền ở
châu Âu: Anh, Pháp, Nga, Áo, Phổ và gia tộc Barings"
---
Thủ tướng Pháp Richelieu
Năm 1815,
Pháp bị đánh bại, Napoléon bị lưu đày. Theo "Hòa ước Vienna", Pháp phải
trả 700 triệu franc bồi thường chiến tranh, ngoài ra phải chịu mọi chi phí cho
150.000 binh lính thuộc liên minh chống Pháp (đang đồn trú tại Pháp) trong vòng
5 năm. Người xưa có câu "Họa vô đơn chí", năm 1816, nông nghiệp Pháp
bị mất mùa, quốc khố trống rỗng. Triều đại Bourbon khôi phục sau chiến tranh
không nhận được sự tin tưởng và hỗ trợ của các tập đoàn tài chính trong nước. Họ
bất đắc dĩ phải cầu cứu Barings – gia tộc Anh hùng mạnh nhất châu Âu giúp họ sớm
thanh toán hết khoản bồi thường chiến tranh cho các nước thắng trận, để các lực
lượng nước ngoài đang chiếm đóng mau chóng rời khỏi lãnh thổ của mình.
Với sự hỗ
trợ của đại sứ Anh tại Pháp – công tước Wellington và thủ tướng Pháp – công tước
Richelieu (cháu nội của Hồng y Louis XIV Richelieu), Gabriel-Julien Ouvrard đã
thay mặt Hoàng đế Louis XVIII đến London diện kiến gia tộc Barings. Ouvrard từng
là cố vấn tài chính cho Napoléon. Ông liên tục vào tù ra tội vì sự thiếu minh bạch
trong vấn đề thu chi. Nhân vật này rất thạo quyền biến, có tài hùng biện.
Ouvrard có mối quan hệ mật thiết với Thủ tướng Richelieu và Hoàng đế Louis
XVIII. Nói chung, ông thuộc hình mẫu "dẻo mỏ".
Ouvrard nói
với gia tộc Barings rằng Thủ tướng Richelieu và Bộ trưởng Bộ Tài chính Corsetto
ủy thác cho mình toàn quyền đàm phán một khoản vay với tập đoàn tài chính Anh –
Hà Lan. Ban đầu, gia tộc Barings không để tâm tới vấn đề này, vì "người
trung gian" vô danh tiểu tốt này có vẻ không đáng tin cậy, thế nên họ cũng
không thể hiện thái độ rõ ràng.
Trở về nước,
Ouvrard thêm mắm dặm muối nói với các bộ trưởng Pháp rằng gia tộc Barings và
Hope quan tâm đến vấn đề này như thế nào và rất có thể họ sẽ đồng ý cho vay. Thủ
tướng Richelieu và Bộ trưởng Bộ Tài chính nghe vậy thì vui mừng khôn xiết. Với
sự trí trá tài tình của Ouvrard, hai bên phạm hết sai lầm này đến sai lầm khác,
biến giả thành thật và bắt đầu đam phán chi tiết khoản vay. Tại địa điểm đàm
phán ở Tuileries nước Pháp, gia tộc Barings và Hope bị bao vây bởi những người
phản đối khoản vay, gia tộc Hope dừng lại lắng nghe những ý kiến phản đối,
nhưng gia tộc Barings chỉ nhún vai và tiếp tục thúc đẩy thỏa thuận cho vay. Xuất
phát từ ý đồ tư lợi cá nhân, ngoại trưởng Pháp Talleyrand không muốn chứng kiến
thương vụ này trót lọt, còn Hoàng đế Louis XVIII thì bày tỏ sự sẵn sàng chào
đón Barings tại Paris.
Đến tháng
12 năm 1816, cuộc đàm phán tiến triển đáng kể và Công tước Wellington chính thức
viết thư thông báo cho Bộ trưởng Ngoại giao Anh Castlerea rằng, tổng nợ công của
Pháp là khoảng 300 triệu franc (tức 12 triệu đô-la), tương dương với 2 triệu bảng
Anh trái phiếu của Chính phủ Pháp sẽ được phát hành trên thị trường tài chính
London. Gia tộc Barings có sự ủng hộ của các chính trị gia chủ chốt của châu Âu
như Thủ tướng Áo Metternich cũng thi nhau mua trái phiếu Chính phủ Pháp do gia
tộc Barings bảo lãnh. Gia tộc Barings, cùng đối tác Jacques Laffitte của Paris
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo lãnh phát hành và huy động được 315 triệu
franc cho Chính phủ Pháp trong ba giai đoạn.
Trong quá
trình huy động vốn đó, các tập đoàn tài chính Pháp trước đầy không tin tưởng
hoàng gia, cũng bắt đầu tài trợ các khoản nợ công của Pháp dưới tác động của
gia tộc Barings. Trong hai đợt huy động đầu, họ đặt mua ¼ số nợ công. Đến giai
đoạn thứ ba, giá trị họ đặt mua lên tới một nửa. Gia tộc Barings nhất thời thống
trị thị trường tài chính Pháp. Trong một lá thư gửi cho một người bạn, Công tước
Wellington đã bình luận: "Barings thực sự nắm thị trường tài chính Pháp
trong tay và nợ công của Pháp cũng như cá gặp nước trên sàn giao dịch Anh.
Barings gần như đã kiểm soát thị trường tài chính của thế giới. Barings sẽ cảm
nhận được uy quyền của mình, và bất cứ hành động nào chống lại ông ta đều rất
khó thành". Là một lão tướng từng trải trăm trận, những câu nói của
Wellington vừa như lời tán dương, vừa hàm ý cảnh cáo.
Trong toàn
bộ thương vụ đại diện Chính phủ Pháp bồi thường chiến tranh, các nước liên minh
chống Pháp nhận được khoản chiến phí, Pháp được giải thoát khỏi gánh nặng chiếm
đóng của nước ngoài; còn gia tộc Barings thì đút túi 720.000 bảng, không chỉ kiếm
bội tiền mà địa vị chính trị của họ cũng lên đến đỉnh cao, có thể coi là
"cả nhà cùng vui". Gia tộc Barings vừa thu được khoản hoa hồng cực kỳ
hậu hĩnh, vừa nâng tầm danh tiếng cao hơn bất kỳ gia tộc ngân hàng nào khác. Thủ
tướng Pháp Richelieu còn phải thốt lên rằng: "Có sáu thế lực cường quyền ở
châu Âu hiện nay: Anh, Pháp, Nga, Áo, Phổ và gia tộc Barings".
Sự nghiệp của
gia tộc Barings đã đạt đến đỉnh cao.
Nhưng cũng
giống như tất cả những thứ đạt đến đỉnh cao, khoảnh khắc rực rỡ nhất thường là
điểm khởi đầu của sự suy thoái. Như Công tước Wellington nói, có những gia tộc
ngân hàng khác sẵn sàng lật đổ vị trí bá chủ "một tay che cả bầu trời"
như gia tộc Barings. Một trong những đối thủ mạnh mẻ nhất, đáng sợ nhất của họ
là gia tộc Rothschild nổi lên từ cuộc chiến Napoléon. 10 năm sau, chính gia tộc
Rothschild đã kéo Barings ra khỏi ngai vàng tài chính.
Trích "Chương 2, Chiến tranh tiền tệ - phần 2 - Sự thống trị của quyền lực tài chính, Song Hong Bing"
Đọc tiếp:
Nhận xét
Đăng nhận xét