Bom hạt nhân tài chính: nhắm hướng Tokyo
Nhật Bản đã tích lũy được khoản tài sản khổng lồ
trên bình diện quốc tế, trong khi Mỹ lại đang sa vào vũng lầy nợ nần. Ưu thế
quân sự mà Tổng thống Ronald Wilson Reagan theo đuổi là một thứ ảo giác khiến
chúng ta phải trả giá bằng việc đánh mất vị thế chủ nợ trong nền kinh tế thế giới.
Cho dù vẫn tiếp tục nuôi ý đồ núp sau cái bóng của Mỹ để âm thầm phát triển,
nhưng trên thực tế, Nhật Bản đã trở thành đất nước của những nhà tài phiệt ngân
hàng đẳng cấp nhất thế giới. Sức mạnh tài chính giúp cho Nhật Bản phát triển mạnh
mẽ và trở thành lực lượng chủ đạo trong việc dẫn dắt thế giới – một việc khiến
chúng ta hết sức bất an.
Soros, năm 1987.
Trong Chiến
tranh Thế giới lần thứ nhất, vị trí chủ nợ quốc tế của Anh đã mất về tay Mỹ, đế
quốc Anh cũng đồng thời mất đi địa vị bá chủ toàn cầu. Sau Chiến tranh Thế giới
thứ hai, nền kinh tế của quốc gia Đông Á đã không ngừng lớn mạnh và trở thành
điều bất an cho các nhà tài phiệt phố Wall – London. Vì thế, các nhà tài phiệt
này vội tìm cách đối phó với tất cả các đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn có nguy cơ
gây cản trở và phá hoại kế hoạch xây dựng Chính phủ thế giới cùng hệ thống tiền
tệ thống nhất do họ khởi sướng.
Nhật Bản được
xem là nền kinh tế cất cánh lớn nhất ở châu Á. Xét ở mặt chất lượng tăng trưởng
kinh tế, sức cạnh tranh trong xuất khẩu sản phẩm công nghiệp cũng như tốc độ và
quy mô tích lũy tài sản, Nhật Bản là quốc gia phát triển mạnh mẽ khiến cho các
nhà Ngân hàng quốc tế lo sợ. Và nói như Lawrence Summers – Bộ trưởng Tài chính
Mỹ dưới thời Bill Clinton thì: "Khu vực kinh tế Đông Á với sự trỗi lên của
Nhật Bản đã gây nên sự lo sợ cho đại đa số người Mỹ. Họ lo ngại rằng, nguy cơ từ
Nhật Bản thậm chí còn mạnh hơn nguy cơ từ Liên Xô".
Sau chiến
tranh, Nhật Bản đã bắt chước cách thiết kế sản phẩm của phương Tây, sau đó
nhanh chóng hạ giá thành sản xuất và cuối cùng đã chiếm lĩnh ngược lại thị trường
Âu – Mỹ. Ngay từ những năm 60, Nhật Bản đã bắt đầu sử dụng nhiều robot công
nghiệp trên quy mô lớn trong ngành công nghiệp ô tô khiến cho tỉ lệ sai sót chủ
quan gần như bằng không. Cuộc khủng hoảng dầu mỏ thập niên 70 đã khiến cho những
chiếc xe hơi ngốn xăng do Mỹ sản xuất nhanh chóng bị các loại xe tiết kiệm dầu,
mẫu mã đẹp với giá rẻ của Nhật đá văng ra khỏi thị trường. Chất lượng của nền
công nghiệp ô tô Mỹ giảm xuống và đã dần dần mất đi năng lực đối kháng trước sức
tiến công mạnh mẽ của nền công nghiệp sản xuất ô tô của Nhật. Từ những năm 80 đến
nay, nền công nghiệp điện tử của Nhật Bản đã tăng trưởng đột phá, hàng loạt những
công ty điện tử lớn như Sony, Hitachi, Toshiba xuất phát từ những công ty gia
công, mô phỏng và sao chép công nghệ của phương Tây, đã nhanh chóng trở thành
những công ty sáng tạo hàng đầu thế giới. Sự thuần thục của người Nhật trong chế
tạo mạch điện và chip máy tính từ máy xử lý trung tâm cũng như ưu thế của robot
công nghiệp và sức lao động giá rẻ của Nhật Bản đã gây thiệt hại nghiêm trọng
cho ngành công nghiệp điện tử và phần cứng máy tính của Mỹ. Thậm chí, tên lửa
do Mỹ chế tạo còn phải sử dụng đến chíp điện tử (vi xử lý) của Nhật. Có một dạo
hầu như mọi người dân Mỹ đều tin rằng, việc Toshiba, Hitachi mua lại IBM và
Intel của Mỹ chỉ còn là vấn đề thời gian, còn công nhân công nghiệp Mỹ thì lo rằng
robot của Nhật sẽ cướp mất bát cơm của họ.
Chính sách
lãi suất cao được Mỹ và Anh thực thi vào đầu những năm 80 đương nhiên đã cứu
vãn được niềm tin vào đồng đô-la đồng thời hạ gục được một loạt các quốc gia
đang phát triển ở châu Phi và châu Mỹ Latinh. Tuy nhiên, chính sách lãi suất
cao cũng đồng thời gây sát thương nghiêm trọng cho nền công nghiệp Mỹ, tạo điều
kiện cho các sản phẩm của Nhật chiếm lĩnh thị trường Mỹ.
Khi cả nước
Nhật đang hân hoan với viễn cảnh "Nhật Bản có thể nói không" thì một
cuộc chiến nhằm loại bỏ nền tài chính Nhật đã được các nhà tài phiệt Ngân hàng
quốc tế lập trình sẵn.
Tháng 9 năm
1985, các nhà tài phiệt Ngân hàng quốc tế cuối cùng cũng đã ra tay. "Thỏa
thuận Plaza" đã được Bộ trường Tài chính của 5 nước Mỹ, Anh, Nhật, Đức và
Pháp ký tại Plaza Hotel với mục đích để cho đồng đô-la mất giá một cách
"có kiểm soát" so với các loại tiền tệ chủ yếu khác. Dưới áp lực của
Beck – Bộ trưởng Tài chính Mỹ, Ngân hàng Nhật Bản đã buộc phải đồng ý nâng giá
đồng yên. Chỉ trong vòng mấy tháng sau khi "Thỏa thuận Plaza" được ký
kết, tỉ giá đồng yên Nhật từ 250 yên đổi 1 đô-la Mỹ đã tăng lên mức 149 yên ăn
1 đô-la.
Tháng 10
năm 1987, thị trường cổ phiếu New York suy sụp. Beck liền gia tăng áp lực đối với
Nakasokon – Thủ tướng Nhật Bản – với yêu cầu Ngân hàng Nhật Bản tiếp tục hạ lãi
suất xuống. Động thái này của Bộ trưởng Tài chính Mỹ nhằm tạo ra sức hấp dẫn
cho thị trường cổ phiếu Mỹ so với thị trường Nhật và hút nguồn vốn từ thị trường
Tokyo chảy ngược về Mỹ. Beck đã đưa ra cảnh báo rằng, nếu như Đảng Dân chủ lên
nắm quyền, Mỹ sẽ giải quyết dứt điểm vấn đề thâm hụt mậu dịch Mỹ - Nhật. Sau
đó, sau đó Beck lại chìa ra một củ cà rốt với đảm bảo rằng, Đảng Cộng hòa sẽ tiếp
tục nắm quyền, Bush chỉ sẽ thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ thân thiết Mỹ - Nhật.
Thủ tướng Nhật lúc bấy giờ là Nakasokon buộc phải gật đầu nhân nhượng và ra lệnh
hạ lãi suất đồng yên xuống còn 2,5%. Hệ thống ngân hàng Nhật Bản bắt đầu lâm
vào tình trạng lạm phát, phần lớn tiền của được đổ vào thị trường cổ phiếu và
thị trường bất động sản. Tỉ lệ tăng trưởng của thị trường chứng khoán Tokyo lên
đến 40%/năm, bất động sản thậm chí còn vượt qua ngưỡng 90%. Một quả bong bóng
tài chính khổng lồ đã bắt đầu được hình thành.
Trong tình
hình biến động của thị trường hối đoái, ngành xuất khẩu của Nhật Bản bị thiệt hại
nặng. Để giải quyết hậu quả xấu trong ngành xuất khẩu do sự tăng giá của đồng
yên, các doanh nghiệp đã đua nhau vay tiền với lãi xuất thấp từ ngân hàng để nướng
vào cổ phiếu. Dịch vụ cho vay nóng của các ngân hàng Nhật Bản nhanh chóng trở
thành dịch vụ có quy mô lớn nhất trên thế giới. Đến năm 1988, 10 ngân hàng quy
mô lớn nhất trước đây của thế giới đã bị Nhật thôn tính. Lúc này, thị trường cổ
phiếu của Tokyo đã tăng lên 300% chỉ trong vòng 3 năm, bất động sản càng đạt đến
mức khiến người ta phải kinh ngạc, tổng giao dịch buôn bán bất động sản của một
khu ở Tokyo phải dùng đến đồng đô-la Mỹ để tính toán, vượt xa tổng giá trị bất
động sản toàn nước Mỹ thời đó. Hệ thống tài chính của Nhật Bản đã đến bước nguy
ngập cận kề.
Nếu không
có những âm mưu phá hoại từ bên ngoài thì Nhật Bản cũng có thể giải quyết vấn đề
một cách nhẹ nhàng. Tuy nhiên, một điều khiến Nhật Bản không thể nào ngờ đến
chính là hành động không tuyên mà chiến của các nhà tài phiệt Ngân hàng quốc tế.
Để đánh một
đòn chí mạng vào hệ thống tài chính Nhật Bản, các nhà ngân hàng Mỹ đã dùng đến
"quả bom tài chính" mà nước Mỹ vừa mới chế tạo ra: Stock Index
Futures.
Năm 1982, Sở
Giao dịch Chicago của Mỹ là nơi "chế tạo" thành công sớm nhất thứ thú
khí tài chính nguy hiểm với uy lực chưa từng có này. Nó vốn dĩ dùng để tướt đoạt
công cụ làm ăn của Sở Giao dịch Chứng khoán New York. Khi nhà đầu tư an tâm mua
bán chỉ số chứng khoán New York ở Chicago thì không cần phải chi trả tiền hoa hồng
cho Sở Giao dịch Chứng khoán New York nữa. Chỉ số chứng khoán chẳng qua là những
bản cáo bạch tình hình tài chính của công ty lên sàn sau khi những con số đã được
xử lý sạch sẽ, còn hợp đồng tương tai đích thực là canh bạc đánh vào xu thế giá
cổ phiếu tương lai của công ty đó dựa trên bản cáo bạch do chính họ cung cấp mà
thôi. Trên thực tế, cả bên bán lẫn bên mua đều không nắm bắt được xu thế giá cổ
phiếu, và họ cũng không có ý định nắm giữ những cổ phiếu này.
Điều quan
trọng trên thị trường cổ phiếu chính là chữ tín. Việc làm khống kỳ hạn giao
hàng của chỉ số cổ phiếu trên quy mô lớn tất yếu sẽ dẫn đến sự sụp đổ của thị
trường cổ phiếu. Điều này đã được chứng minh một các hiệu nghiệm trong cơn khủng
hoảng của thị trường cổ phiếu New York tháng 10 năm 1987.
Cú đại nhảy
vọt của nền kinh tế Nhật Bản trong những năm 80 đã khiến cho người Nhật ít nhiều
sinh ra một cảm giác tự cao tự đại. Khi giá cổ phiếu của Nhật Bản tăng cao đến
mức không một chuyên gia phương Tây nào có thể lý giải được thì người Nhật vẫn
có rất nhiều lý do để tin rằng mình là những kẻ độc nhất vô nhị. Một chuyên gia
đầu tư người Mỹ ở Nhật Bản thời đó từng nói rằng: "Ở đây có một thứ niềm
tin rằng thị trường chứng khoán Nhật Bản không thể nào trượt giá". Vào các
năm 1987, 1988, thậm chí là đến năm 1989 thì niềm tin ấy vẫn không hề thay đổi.
Người Nhật cảm thấy có một thứ hàng hóa vô cùng đặc biệt đang tồn tại trên thị
trường chứng khoán của họ, thậm chí là tồn tại trong cả dân tộc Nhật Bản. Thứ
hàng hóa đặc thù này có thể khiến cho Nhật Bản quay lưng lại với mọi quy luật tồn
tại trên thế giới này".
Trên thị
trường cổ phiếu Tokyo, các công ty bảo hiểm đóng một vai trò hết sức quan trọng.
Một loạt các ngân hàng đầu tư như Morgan Stanley và anh em nhà Salomon được các
ông chùm ngân hàng phái đi làm lực lượng đột kích chủ lực xâm nhập vào thị trường
Nhật Bản với mục tiêu nắm giữ một lượng lớn tài sản hay tiền tệ. Hành trang bên
cạnh họ là các hợp đồng quyền chọn chỉ số (Stock Index Put Option) – một loại sản
phẩm mới chưa từng có ở Nhật Bản khi đó. Các công ty bảo hiểm của Nhật chính là
nhóm người có chút hứng thú đối với sản phẩm này mà theo như cách nhìn của họ
thì não người Mỹ đã úng thủy khi dùng một lượng lớn tiền mặt để đi mua khả năng
trượt giá của thị trường chứng khoán vốn không thể xảy ra. Kết quả là ngành bảo
hiểm Nhật Bản đã tiếp nhận nhanh chóng sản phẩm này. Thứ mà hai bên đánh cược
chính là hướng đi của chỉ số kinh tế Nhật, nếu như chỉ số này giảm thì người Mỹ
sẽ thắng lớn, còn người Nhật sẽ thua to, và nếu chỉ số này tăng lên thì tình
hình sẽ diễn ra ngược lại.
Có thể ngay
cả Cục thống kê Nhật Bản cũng không thể nào tính được đã có bao nhiêu hợp đồng
tài chính như vậy được ký kết trước khi thị trường trượt giá. Trên một thị trường
ngầm, loại "vi rút tài chính" không ai có thể phát hiện ra hầu như
không bị giám sát, cũng chẳng hề phải giấu diếm, chúng được giao dịch giống kiểu
giao dịch tại quầy và phát triển với tốc độ chống mặt trong một bức tranh hư ảo
của sự phồn vinh.
Ngày 29
tháng 12 năm 1989, thị trường chứng khoán Nhật Bản đạt đến ngưỡng cao chưa từng
có trong lịch sử. Chỉ số Nikkei của Nhật vọt lên mức 38.915 điểm. Cuối cùng,
hàng loạt hợp đồng quyền chọn chỉ số chứng khoán đã phát huy uy thế. Chỉ số
Nikkei ngừng tăng. Ngày 19 tháng 1 năm 1990, người Mỹ đã sử dụng đến vũ khí sát
thủ, sở giao dịch Mỹ đột nhiên tung ra sản phẩm tài chính mới "Hợp đồng
Quyền đặt bán chứng khoán ở thời điểm phát hành Nikkei" (Nikkei Put
Warrants). "Hợp đồng Quyền chọn chỉ số chứng khoán" (Stock Index
Option) mà công ty Goldman Sachs mua được từ ngành bảo hiểm Nhật Bản được bán lại
cho vương quốc Đan Mạch, sau đó vương quốc Đan Mạch lại đem chúng bán lại cho
người đặt mua chứng quyền, và thừa nhận là người có đủ khả năng chi trả lợi tức
cho "Nikkei Put Warrants" khi chỉ số kinh tế Nhật đi xuống. Ở đây,
vương quốc Đan Mạch chẳng qua cho công ty Goldman Sachs mượn tiếng của họ,
nhưng nó đã tạo nên sức hút tiêu thụ kinh hoàng đối với Quyền chọn chỉ số chứng
khoán bình quân Nikkei (Nikkei Stock Average Option) trong tay Goldman Sachs.
Chứng quyền này ngay lặp tức được bán nóng ở thị trường Mỹ, một lượng lớn các
ngân hàng đầu tư Mỹ cũng tranh nhau bán ra, khiến cho thị trường chứng khoán Nhật
không thể cưỡng lại, cuối cùng Chứng quyền mua khống chỉ số Nikkei nóng chưa đầy
một tháng lên sàn đã sụp đổ hoàn toàn.
Sự sụp đổ của
thị trường chứng khoán Nhật trước hết tác động đến ngành ngân hàng, bảo hiểm và
sản xuất của nước này. Những khoản vốn mà Nhật Bản thu hút được từ thị trường
chứng khoán với giá rẻ hơn một nửa so với các đối thủ cạnh tranh của Mỹ, đã trở
thành quá khứ theo cú sốc của thị trường chứng khoán.
Tính từ năm
1990, nền kinh tế Nhật Bản đã rơi vào thời kỳ suy thoái kéo dài mười mấy năm,
thị trường chứng khoán sụt giá 70%, giá bất động sản liên tục rớt trong suốt 14
năm liền. Trong cuốn Thất bại tài chính, tác giả Yoshikawa Mototada cho
rằng tỉ lệ tổn thất tài sản về tài chính năm 1990 của Nhật Bản gần như tương
đương với thất bại của Nhật trong Chiến tranh Thế giới thứ hai.
Khi đánh
giá về sự thất bại tài chính của Nhật, William Engdahl đã nói như thế này: Trên
thế giới không một quốc gia nào thành thực và tích cực hơn trong việc ủng hộ
chính sách bội chi tài chính và chi tiêu khổng lồ của Mỹ dưới thời Ronald
Wilson Reagan hơn Nhật Bản – kẻ thù trước đây của Mỹ. Thậm chí ngay cả nước Đức
cũng chưa bao giờ thỏa mãn một cách vô điều kiện đối với yêu cầu của
Washington. Vậy mà người Nhật lại mua công trái, bất động sản và các tài sản
khác của Mỹ một cách trung thành và vô tư, nhưng sự đền đáp cuối cùng mà nước
Nhật nhận được lại là một tai họa tài chính có tính chất phá hoại nhất trong lịch
sử thế giới.
Mùa hè năm
2006, Paulson – Bộ trưởng Bộ Tài chính mới nhậm chức của Mỹ có chuyến công du
Trung Quốc. Khi nghe thấy ông ta "chúc Trung Quốc thành công" một
cách nhiệt tình, những người đứng sau không khỏi tỏ ra lạnh nhạt. Không hiểu
người tiền nhiệm của ông Beck năm đó khi bắt tay với Thủ tướng Nakasone của Nhật
phải chăng cũng đã từng nói những lời tương tự như vậy.
Trích Song Hong Bing, Chiến Tranh Tiền Tệ Phần 1, Chương 8.
Đọc thêm:
Nhận xét
Đăng nhận xét