Sát thủ kinh tế và đồng đô-la dầu khí hồi lưu
Ngày 6
tháng 10 năm 1973, cuộc chiến Trung đông lần thứ tư bùng nổ. Ai Cập và Syria đồng
thời phát động tấn công đối với Israel. Quả nhiên, đúng như tính toán của các
nhà tài phiệt Ngân hàng quốc tế, do chính sách thiên vị của Mỹ đối với Israel,
ngày 16 tháng 10 năm 1973, Iran, Ả Rập Saudi và bốn quốc gia Ả Rập thuộc khu vực
Trung Đông đã sử dụng “vũ khí dầu mỏ” bằng cách tuyên bố tăng giá dầu lên 70%.
Hành động này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cục diện thế giới những năm 70
về sau.
Tại Hội nghị
Bộ trưởng các nước Ả Rập ở Kuwait, đại biểu của Iraq đã kiên quyết yêu cầu Mỹ
là mục tiêu đả kích chủ yếu. Ông ta kiến nghị các quốc gia khác cùng nhau tịch
thu các tài sản thương nghiệp của Mỹ ở các quốc gia Ả Rập và thực thi quốc hữu
hóa, tiến hành cấm vận dầu mỏ đối với Mỹ, rút hết mọi tài khoản trong hệ thống
ngân hàng của Mỹ và cho rằng, việc làm này sẽ đẩy nước Mỹ rơi vào cuộc khủng hoảng
kinh tế lớn nhất trong vòng 29 năm qua. Tuy những đề nghị quá khích này đã
không được chấp nhận, nhưng ngày 17 tháng 10, các nước này đã thống nhất cắt giảm
5% sản lượng dầu, và mỗi tháng tiếp tục cắt giảm thêm 5%, mãi đến khi họ đạt được
mục tiêu chính trị mới thôi.
Ngày 19
tháng 10 năm 1973, Tổng thống Nixon yêu cầu Quốc hội viện trợ 2,2 tỉ đô-la Mỹ
cho Israel. Ngày 20 tháng 10, Ả Rập Saudi và các quốc gia Ả Rập khác tuyền bố
ngưng hoàn toàn các hoạt động cung cấp dầu cho Mỹ. Giá dầu thế giới ngay lập tức
leo thang, từ 1,39 đô-la Mỹ/thùng dầu thô trong năm 1970 đã tăng vọt lên 8,32
đô-la Mỹ vào năm 1974. Tuy chỉ kéo dài trong năm tháng, nghĩa là đến tháng 3
năm 1974 thì kết thúc, nhưng hành động cấm vận dầu này lần này đã gây chấn động
lớn cho xã hội phương Tây.
Các nhà tài
phiệt Ngân hàng quốc tế thì nghĩ trăm phương ngàn kế để tìm cách đưa dòng đô-la
dầu mỏ của Mỹ đã từng chảy vào Saudi quay ngược về Mỹ.
Qua phân
tích kỹ lưỡng, nước Mỹ quyết định thực thi sách lược “chia để trị”, tiến hành
phân hóa nội bộ và làm tan rã các nước sản xuất dầu mỏ ở Trung Đông. Phương hướng
đột kích chủ yếu được xác định là Ả Rập Saudi – một quốc gia đất rộng người
thưa, là cái rốn của Trung Đông, tiếp giáp với các quốc gia láng giềng hùng mạnh
như Iran, Sirya, Iraq, Israel. Tuy nhiên, sức mạnh phòng ngự quân sự của quốc
gia này hết sức mong manh, và vì thế mà vương thất Saudi có cảm giác vô cùng bất
an. Nhận thấy rõ nhược điểm này, Mỹ đã áp đặt một điều kiện hết sức hấp dẫn cho
Ả Rập Saudi: Mỹ sẽ ủng hộ toàn diện về chính trị, bảo vệ về mặt quân sự khi cần
thiết và cung cấp viện trợ kỹ thuật, huấn luyện quân sự nhằm đảm bảo cho sự tồn
tại lâu dài của vương thất Saudi. Tuy nhiên, Ả Rập Saudi phải cam kết với Mỹ rằng,
mọi giao dịch dầu mỏ cần phải được kết toán bằng đồng đô-la Mỹ và dùng những đồng
đô-la này mua công trái Mỹ, đảm bảo nguồn cung ứng dầu mỏ cho Mỹ, mọi biến động
về giá dầu phải thông qua sự đồng ý của Mỹ, đồng thời nếu Iran, Iraq, Indonesia
hoặc Venezuela tiến hành cấm vận dầu mỏ đối với Mỹ thì Ả Rập Saudi có nghĩa vụ
phải bổ sung lượng dầu thiếu hụt do việc cấm vận gây nên. Ngoài ra, nước này
còn cần phải đóng vai trò “người nhà” trong việc hòa giải các mối mâu thuẫn của
các quốc gia tiến hành cấm vận dầu mỏ đối với Mỹ. John Perkins – “sát thủ kinh
tế” nổi tiếng – được phái đến Saudi để thực hiện những bước đi cụ thể của kế hoạch
này. Trong vai trò “nhà kinh tế học hàng đầu” của một công ty xây dựng nổi tiếng
thế giới, John Perkins có nhiệm vụ “khiến tất cả các khoản đầu tư vào Ả Rập
Saudi đạt được hiệu quả tốt nhất. Nói cách khác là phải làm sao cho các công ty
xây dựng và kiến trúc của Mỹ trúng thầu.”
Sau khi trải
qua một phen lao tâm khổ tứ, John Perkins bất chợt linh cảm rằng, sự khác biệt
giữa bầy cừu trên đại lộ ở Thủ đô Riyadh của Ả Rập Saudi và công cuộc hiện đại hóa là quá xa, việc
kiến thiết các thành phố có quy mô lớn có thể mang về rất nhiều đô-la dầu mỏ. Mặt
khác, John Perkins thừa biết các nhà kinh tế học của các nước thành viên OPEC
gào thét yêu cầu tiến hành công cuộc công nghiệp hóa đối với ngành dầu mỏ để có
được nền công nghiệp tinh luyện dầu hiện đại nhằm thu được lợi nhuận cao hơn so
với xuất khẩu dầu thô. John Perkins nghĩ đến một phương án giải quyết có thể
khiến mọi người hài lòng, từ việc bắt tay xử lý bầy cừu, đồng đô-la dầu mỏ thu
được có thể dùng để chi trả cho thiết bị xử lý rác hiện đại hóa đắt đỏ nhất của
Mỹ. Việc xây dựng thành phố Riyadh theo kiểu Mỹ cũng đòi hỏi sử dụng hàng loạt
sản phẩm tinh nhuệ nhất của Mỹ. Ở phương diện công nghiệp, đồng đô-là dầu mỏ sẽ
được dùng vào vận chuyển dầu thô, về phương diện xây dựng cơ sở gia công dầu
thô, các khu công nghiệp gia công dầu khổng lồ sẽ mọc lên giữa sa mạc, xung
quanh chúng là những công viên công nghiệp cỡ lớn, những nhà máy phát điện khổng
lồ, hệ thống điện và vận hành điện, đường cao tốc, đường ống dẫn dầu, hệ thống
thông tin, phi trường, cảng biển và hệ thống các ngành dịch vụ khổng lồ ăn
theo.
Kế hoạch của John Perkins được chia làm hai loại
hạng mục lớn: loại thứ nhất hợp đồng kiến thiết thi công phần cứng cơ sở, loại
thứ hai là hợp đồng dịch vụ và quản lý dài hạn. Các loại công ty của Mỹ như
MAIN, Bechtel, Brown & Root, Halliburton, Stone & Webster trong mấy chục
năm tới đều sẽ kiếm được về số lợi nhuận.
John Perkins còn nghĩ đến một viễn cảnh xa hơn nhằm
duy trì ngành sản xuất khổng lồ đã được tạo ra trên bán đảo Ả Rập: Xây dựng cơ
sở quân sự của Mỹ, hợp đồng công nghiệp quốc phòng và một loạt các hợp đồng của
các hoạt động có liên quan khác, bao gồm cả hợp đồng quản lý và dịch vụ lớn. Mà
tất cả những điều này sẽ tạo ra một làn sóng hợp đồng công trình mới, chẳng hạn
như các hạng mục tương quan với các hợp đồng trên như sân bay quân sự, căn cứ đạn
đạo, trung tâm huấn luyện nhân viên.
Mục tiêu của John Perkins là làm sao để phần lớn
lượng đô-la dầu mỏ chảy ngược về Mỹ đồng thời khiến toàn bộ nguồn lợi tức thu
được từ những khoản khổng lồ này đổ vào các công ty Mỹ.
Người Ả Rập Saudi sẽ cảm thấy hết sức tự hào trước
dáng dấp đô thị của đất nước mình và với việc xây dựng các cơ sở công nghiệp
“hiện đại hóa” như vậy, Ả Rập Saudi sẽ trở thành hình mẫu khiến các quốc gia
OPEC khác muốn noi theo.
Kế hoạch xuất sắc cùng khả năng thuyết phục của
John Perkins đã khiến cho các ông chủ phía sau hậu trường hết sức hài lòng. Với
một kế hoạch như vậy, trong chuyến công du đến Ả Rập Saudi vào năm 1974, tiến
sĩ Kissinger đã xác định chính sách quan trọng của đồng đô-la dầu mỏ.
Đồng đô-la Mỹ chao đảo trong mưa gió đã thoát khỏi
sự khống chế của bản vị vàng, cuối cùng đã tìm được một nơi lánh nạn – dầu mỏ.
Trích Song Hong Bing, Chiến Tranh Tiền Tệ Phần 1, Chương 7.
Đọc tiếp:
Nhận xét
Đăng nhận xét